Fokdieren

In zijn meest simpele vorm is een fokdier een dier bestemd voor de voortteling. Daarmee zijn we er natuurlijk niet.

Fokken moet altijd gericht zijn op de verbetering van het ras anders moet je het scharen onder vermeerderen. Verbeteren van het ras kanje alleen doen wanneer je de rasstandaard voor ogen houdt en rekening houdt met de (erfelijke) afwijkingen binnen dat ras. Met andere woorden, niet blind staren op het uiterlijk maar ook de gezondheid erbij betrekken. Maar wel in het achterhoofd, dat het uiterlijk mede bepaalt tot welk ras de hond behoort.
Wat dat betreft vind ik dat dhr. Berends op zijn weblog met zijn laatste vier bijdragen over dit onderwerp de meeste lezers duidelijk heeft gemaakt hoe het in grote lijnen moet zijn.
Zijn overzichten met de percentages over lijders/dragers en vrije honden, in zijn geval met betrekking tot het gen voor DM, spreken voor zich. In feite is dit gewoon een schemaatje overgenomen uit een willekeurig boek over genetica, aangepast aan de situatie rondom DM en geschreven in 'lekentaal'. In ieder geval heeft één lezer laten weten het nu duidelijk te begrijpen. Een stap voorwaarts dus.

Wat ik in zijn betoog mis, is zijn definitie van fokdieren. Welke zijn die dieren, maar vooral hoeveel zijn het er? Anders kloppen die opgegeven percentages niet. Ik heb mijn licht opgestoken bij één van de leden van de NVSWH die een zeer uitgebreide database heeft van de Saarlooswolfhond. Hij heeft mij een Exel-bestand gestuurd waarmee ik zelf aan het experimenteren ben gegaan.

In mijn geval bestempel ik een dier als fokdier wanneer dat nu en in de toekomst voor de fokkerij ingezet kan worden. De puppen die onlangs geboren zijn tellen ook mee, omdat zij in de toekomst ingezet kunnen worden. Ik heb echter de grens getrokken bij honden van 10 jaar oud. Volgens de regels mogen honden ouder dan 8 jaar niet meer ingezet worden, maar gedwongen door de omstandigheden heb ik die grens op moeten rekken.
Ik verwijs slechts naar de fokkerij "Du Chalet aux Loups" uit Frankrijk.
Swany de la Tour des Aigles (geboren 25 november 2001) is vijfmaal gedekt door Talik en heeft nesten voortgebracht in 2005, 2007, 2008, 2009 en 2010. Haar nestzus Sybelle, dus ook van 25-11-2001, is eveneens gedekt door Talik en wel in 2004 (mogelijk zelfs tweemaal) en in 2008. Vervolgens heeft zij drie nesten gekregen met Dawak, een fokprodukt van deze mensen, in 2010, 2011 en 2012.
Van deze honden zijn, voor zover uit dat overzicht blijkt, geen gezondheidsgegevens bekend. Omdat deze honden in de fokkerij zijn ingezet op de leeftijd boven de 8 jaar, zijn zij meegeteld in het overzicht fokdieren.

Ik kom dan uit op een totaal van 1468 potentiële fokdieren, 746 reuen en 702 teven. Voor alle duidelijkheid, het aantal potentiële fokdieren kan nog hoger zijn omdat er ongetwijfeld nog meer Saarlooswolfhonden rondlopen waar men niets van afweet.
Vervolgens ben ik eens gaan kijken van hoeveel van deze fokdieren bekend is of zij het gen voor DM bij zich hebben. Dat blijken er 358 te zien, 24,4%. Laten we het op 24% houden, dat rekent wat makkelijker. Dat betekent dus dat van 76% van de potentiële fokdieren niet bekend is of zij het gen bij zich dragen of vrij getest zijn. Dat betekent dus ook dat er nog heel veel DM-dragers/lijders rond kunnen lopen waar niemand iets van weet.
Bij deze 358 bekende honden zijn ook de dragers die doelbewust gefokt zijn bij kennel Tachunga uit een kruising met een DM-lijdster (Myra Beothuk Tachunga).

Terug naar die 358 honden waarvan de uitslag bekend is, of door testen of door afstamming. Dan blijkt dat hieronder vallen 3,4% (= 12 honden) lijders, 46,3% (= 166 honden) dragers en 50,3% (=180) vrije honden.
Ik ben dus benieuwd waar dhr. Berends zijn 56% vrije honden vandaan haalt.

Goed. 1468 potentiële fokdieren. Hiervan is van 342 honden bekend hoe het zit met het gen voor Dwerggroei. Dat blijkt 23% (afgerond) te zijn, dus van 77% is niets bekend. Ongetwijfeld zitten daar ook nog dragers tussen.
Dan blijkt dan van die 342 dieren 3,8% (= 13 honden) drager is, 95,3% (= 326 honden) is vrij en 0,9% (= 3 honden)is dwerg. Dit laatste omdat er nog 2 dwergen extra geteld kunnen worden, naar alle waarschijnlijkheid reeds overleden maar dat is niet bekend. Die drie dwergen zou je uit het totaal aantal fokdieren moeten schrappen, maar voor het overzicht maakt dit niet uit.

Zowel voor DM als voor Dwerggroei geldt dat er nog een aantal twijfelgevallen rondlopen. Dat zijn de honden die niet getest zijn, maar waarvan wel een nakomeling drager is van het gen voor één of beide aandoeningen. Dan zijn er nog de honden die niet getest zijn, maar waarvan bekend is dat of één van de ouders het gen voor genoemde aandoeningen draagt of waarvan bekend is dat een nestgenoot dat gen heeft. De aantallen en percentages kunnen dus heel anders uitvallen.

Inderdaad is een recessieve eigenschap heel lastig weg te fokken. Zolang echter van niet alle potentiële fokdieren bekend is of zij drager of lijder zijn van zo'n recessieve aandoening kun je schemaatjes op blijven stellen, maar raak je het gen nooit kwijt.

Als voorbeeld nog een schema dat ik toegezonden kreeg. Met een beetje fantasie kan je dit schema toepassen op de aandoening DM.

Generatie 0 is de huidige generatie. Uit dit schema blijkt overduidelijk dat na 15 jaar het aantal lijders is teruggebracht tot 1/4%. En dan hebben we het slechts over één erfelijke aandoening.
Men zal er dus overduidelijk rekening mee moeten houden, dat tot in lengte der dagen de erfelijke aandoeningen blijven rondwaren in de populatie, zeker wanneer er fokkers rondlopen die doelbewust met lijders blijven fokken of die weigeren hun honden te laten testen vanwege de kosten.
U en ik zullen daarom niet meemaken dat de Saarlooswolfhond ooit nog van het gen voor DM afkomt. Met dank aan de 'broodfokkers' die deze aandoening erin gefokt hebben door het inkruisen van honden van andere rassen.